مهمترین دستاورد انقلاب اسلامی،بومی سازی علم و فنآوری در ایران

مهمترین دستاورد انقلاب اسلامی ، بومی سازی علم وفنآوری در ایران   

اسماعیل کوشکباغی

" راهبردما" :  توان مدیریتی و درایت مسولان نظام در 34 سال گذشته ،  ضمن اینکه اقتدار نظام در عرصه‌های گوناگون را تثبیت نموده ، امر هدایت نیروهای داخل نظام برای گسترش حوزه علم و فناوری و بومی سازی آن ، به عنوان یکی از مهمترین سیاست ها در طی این سال ها مطرح بوده است. بر همین اساس غلبه بر عقب‌‌ماندگی کشور وبومی سازی علم ودانش به یکی از اهداف اصلی مدیران پس از پیروزی انقلاب تبدیل شد ، و در این زمینه نیز کارنامه درخشان و ارزشمندی باخود به همراه آورده است ، به گونه‌ای که طبق گزارش مجامع علمی بین‌المللی سرعت پیشرفت علمی در ایران 11 برابر متوسط سرعت جهانی است.  این دستاوردهای علمی جهان معاصر را تحت تأثیر قرار داده .

برای ارزیابی دستاوردهای انقلاب اسلامی در34 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی نمی‌توان بدون در نظر گرفتن ماهیت انقلاب ، جهت‌گیری‌ها، رویکرد و گفتمان محوری آن که تاکید برارزش‌هایی چون عدالت، ظلم‌ستیزی، نفی سلطه، پیشرفت علمی و ... است،‌ به بررسی دستاوردهای آن پرداخت.
ارزیابی آثار و دستاوردهای انقلاب اسلامی به ویژه دستاوردهای گسترده و عمیق آن در حوزه علم وفناوری از مباحث پیچیده بود و پرداختن به آن‌ها به بحثی گسترده و عمیق نیاز دارد و در گفتار و نوشتاری مختصر نمی‌گنجد ، اما به مصداق «آب دریا را اگر نتوان کشید، هم به قدر تشنگی باید چشید» در این نوشتار به عناوین، دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه علم وفناوری اشاره می‌شود : 
- دستاوردهای علمی وفنآوری (1)  :
غلبه بر عقب‌‌ماندگی علمی فناوری یکی از آرمانهای انقلاب اسلامی بوده است. در این زمینه نیز کارنامه انقلاب درخشان و عالی است ، این در شرایطی است که دولتهای سلطه‌گر غربی از هر اهرمی برای جلوگیری از سرمایه‌گذاری در ایران بهره گرفته و به جنایتکارانه‌ترین روشها از جمله ترور دانشمندان هسته‌ای دست می‌زنند.
قبل از انقلاب اسلامی 68 درصد بزرگسالان کشور بی‌سواد بوده و کمتر از 40 درصد کودکان می‌توانستند به دبستان بروند، امروزه رقم باسوادی در کشور به عدد 100 درصد نزدیک می‌شود و تعداد دانشجویان کشور از 154000 نفر در سال 1357 به حدود 4000000 نفر در سال 1390 رسیده است.
پیش از انقلاب تنها تعدادی محدود دانشگاه یا مرکز آموزش عالی در کشور وجود داشت، این تعداد امروز به 119 دانشگاه و مرکز آموزش عالی دولتی، 28 مرکز آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی، 295 دانشگاه غیر انتفاعی، 550 دانشگاه پیام نور، 385 دانشگا آزاد اسلامی، 739 مرکز آموزش عالی علمی کاربردی، 274 مرکز آموزش فنی حرفه‌ای و تربیت معلم در کشور رسیده است.
 یک نکته مهم در رشد علمی فناوری در ایران پس از انقلاب توجه به دانش‌ها و تکنولوژی‌های برتر با استفاده از سرمایه های بومی بوده است ازجمله :
- انرژی صلح آمیز هسته ای:
توجه به انرژی صلح آمیز هسته ای با توجه به اهمیت روز افزون آن برای آینده و نیز تولید انرژی و دارو و غیره. این درحالی  است که تولید انرژی هسته‌ای ، روندی بسیار سخت داشته و از استخراج سنگ اورانیوم تا تولید گاز uf6 و ساخت سانتریفیوژ در نسل‌های مختلف و تولید آب سنگین و...را شامل می‌شود،تنها در اختیار معدودی از کشورهای جهان است.
- دانش پزشکی:
توجه به دانش پزشکی از جمله سلول‌های بنیادی، داروهای راهبردی، شبیه سازی حیوانات و...، در اهمیت دانش سلول های بنیادی گفته می‌شود که بعد از بیوتکنولوژی انقلاب دوم در پزشکی محسوب می‌شود .این سلولها که در همه دوره‌های زندگی فرد یافت می‌شوند (در بزرگ سالان سلولهای بنیادی هر عضو تنها برای ترمیم همان عضو کاربرد دارند، اما در دوره جنینی سلولهای بنیادی قدرت تکثیری برای همه اعضا را دارند) می‌توانند نقش مهمی در التیام بیماری‌ها داشته باشند؛ از جمله دردرمان پارکینسون، ضایعات نخاعی، سکته مغزی، سوختگی ها، بیماری‌های قلبی، دیابت، دردهای مفاصل، بیماری‌های کبدی و در آینده نابینایی. بیشتر کشورهای تلاشگر در زمینه سلول‌های بنیادی در مرحله تحقیق هستند و به زودی مرحله درمان شروع خواهد شد یعنی به زودی پزشکی از دارو درمانی به سوی سلول درمانی خواهد رفت. در جمهوری‌ اسلامی ایران پژوهشکده رویان در این زمینه فعال است. 

- نانوفناوری:
توجه به نانوفناوری، لیزر، آی تی IT و...نانوفناوری در آینده نزدیک یک بازار 1000 میلیارد دلاری در جهان خواهد داشت. جمهوری اسلامی ایران تا کنون رتبه مناسبی از نظر دانش نانو به دست آورده است. نانوفناوری در حوزه‌های مختلف از جمله تولید و انباشت انرژی، افزایش بهره‌وری کشاورزی، سم زدایی از آب، تشخیص بیماری‌ها، رسانش دارو، انباشت مواد غذایی، پاکسازی هوا، کنترل آفات و غیره کاربرد دارد. 

- تکنولوژی فضایی:
توجه به تکنولوژی فضایی و پرتاب ماهواره بومی . جمهوری اسلامی ایران تنها کشور منطقه است که از توان بومی پرتاب و ساخت ماهواره دارای اهداف مختلف برخوردار است و به مرور زمان حیطه عمل خود دراین زمینه را گسترش می‌دهد.
علاوه بر این موارد ،که نیاز به دانش و فناوری‌های برتر دارد، کشور ما در زمینه فناوری های ساخت صنایع مصرفی و ملزومات زندگی نیز پیشرفت خوبی داشته است؛از جمله در خودروسازی و قطعه سازی خودرو( به عنوان مثال توان ساخت بیش از 1000 خودرو در یک روز در ایران خودرو و توان بالای ساخت خودرو در سایپا)، لوازم زندگی مانند یخچال، مبلمان، فرش ماشینی، منسوجات و هواپیما سازی از جمله ساخت مشترک هواپیمای ایران 140 با برخی کشورهای اروپای شرقی ،گام‌های بسیار موفقی برداشته شده است.
نتایج و کارکردهای انقلاب اسلامی در صحنه علم و عمل نسبت به دوره قبل از انقلاب و در مقایسه‌ با کشورهای همطراز ، از یک طرف گویای تغییرات بزرگ و غیرقابل انکار و خیره کننده ناشی از انقلاب در 34 گذشته  می باشد ، و از طرف دیگر ترسیم کننده یک دورنمای ایده‌ال و آرمانی برای آینده است و این همه در شرایطی بدست آمده است که دشمنان خارجی و ایادی داخلی آنان ، از هراهرمی برای تحت فشار گذاردن کشور و ناکام گذاشتن طرح‌ها و برنامه‌های آن بهره گرفته‌اند.  

" راهبردما": امید است رشد علم و فناوری ، توجه به دانش‌ و تکنولوژی‌های برتر با استفاده از سرمایه های بومی در ایران ، با همت و پشتکار جوانان این سرزمین درآینده تداوم داشته باشد . و ما شاهد نقش آفرینی آنان در سطح جهانی باشیم .هر چند که ما از هم اکنون به جوانان این سرزمین به عنوان افتخارآفرینان عرصه های گوناگون می نگریم .

 (1)- دکتر مصطفی ملکوتیان / نتایج و دستاوردهای انقلاب اسلامی در 34 سال گذشته/ خبرگزاری فارس/14/11/1391